مین دلیل شناخت عوامل روانشناختی و همبستههای مؤثر در حل مشکلات و ناهنجاریهای رفتاری ورزشکاران معلول و اقدام در زمینه برنامهریزی بهمنظور اصلاح و بهبود این عوامل یکی از روشهای بسیار مؤثر در پیشگیری از اختلالهای روانی آنها بهحساب میآید(اصلانخانی و همکاران،1388). در یک پروژه تحقیقاتی پنا و همکاران(2004) با طرح این سؤال که آیا ورزشکاران معلول سرسختی ذهنی بالاتری نسبت به ورزشکاران سالم دارند؟ به بررسی این موضوع پرداختند، مطالعه آنها نشان داد،سرسختی ذهنی ورزشکاران نخبه معلول مشابه همتایان سالم است. کمپل و جونز(2002) در تحقیقی نشان دادند که سطوح بالای رقابت ورزشی برای ورزشکاران معلول شرایط پرفشاری را به وجود میآورد ازاینرو ورزشکاران معلول نیاز دارند که عوامل ایجاد کننده استرس در رقابتهای ورزشی را شناخته و استراتژیهای مناسبی را برای مقابله با آن بهکارگیرند. اطلاعات دقیق و بیشتر از عوامل اثرگذار بر استرس مانند سرسختی و خوشبینی و گزینش راههای مقابله مؤثر در ورزشکاران معلول بهمنظور کمک به این ورزشکاران ضروری است. در بررسی ادبیات موجود در زمینه روانشناسی ورزشکاران معلول چه در خارج (کمپل و جونز،2002؛ پنا و همکاران،2004) و چه در داخل کشور(اصلانخانی و همکاران،1388) متغیرهای تحقیق حاضر را باهم و به شکلی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت، موردی یافت نشد و فقط یک تحقیق در مورد رابطهی بین سرسختی ذهنی ، خوشبینی و راههای مقابله با استرس یافت شد که در این تحقیق نیکولز و همکاران(2008) نشان دادند، رابطهی مثبت و بالایی بین سرسختی ذهنی بالا و خوشبینی وجود دارد، همچنین سرسختی ذهنی بالا با راههای مقابله با استرس مسئلهمدار ارتباط مثبتی دارد.
بهطور خلاصه، سرسختی ذهنی یک سازهی روانشناسی جذاب برای مربیان و روانشناسان ورزشی است. اطلاعات تجربی زیادی برای درک بیشتر ارتباط سرسختی ذهنی با دیگر سازههای روانشناسی مانند خوشبینی و راههای مقابله با استرس نیاز است، ازاینرو هدف این تحقیق پاسخ به این سؤال است که رابطهای بین سرسختی ذهنی ، راههای مقابله با استرس و خوشبینی در ورزشکاران لیگ برتر والیبال نشسته چیست؟
1-3)ضرورت و اهمیت تحقیق
رسیدن به موفقیت در رقابتهای ورزشی در سطوح مختلف یکی از اهداف مهم ورزشکاران، تیمها و مسئولان و دستاندرکاران ورزشی است که نیل به این مهم جز با تلاشهای علمی و عملی میسر نخواهد بود. استفاده از پژوهشهای علمی و انجام طرحهای تحقیقاتی معتبر برای سنجش تواناییهای ذهنی و روانی ورزشکاران، گامی مهم در این عرصه محسوب میشود، چراکه با استفاده از نتایج این تحقیقات مربیان به نقاط ضعف و قوت بازیکنان خود پی میبرند و بر اساس اطلاعات بهدستآمده، راهکارهای تقویت ضعفهای ورزشکاران خود را جستجو کرده و راهکارهای مناسب را اتخاذ میکنند. همچنین روانشناسان ورزشی در پی موقعیتهایی هستند تا تحقیقات و آزمونهای ورزشی را انجام دهند که بتوانند ویژگیهای پایدار و ناپایدار شخصیت را در زمینههای ورزشی بهگونهای معتبر اندازهگیری کنند(واعظ موسوی و سمندر،1380).
اهمیت هریک از متغیرهای تحقیق حاضر در شرایط رقابت و رویدادهای ورزشی بیان شد ازآنجاییکه محقق در بررسی منابع موجود در مورد موضوع حاضر در کشور هیچ پاسخی به سؤال این تحقیق پیدا نکرد و همچنین در بررسی تحقیقات خارجی فقط یک مورد به بررسی سؤال این تحقیق پرداخته است لذا انجام این تحقیق بهمنظور توسعهی ادبیات تحقیق در زمینه روانشناسی ورزشی بهخصوص روانشناسی ورزشکاران معلول لازم مینماید. نتایج تحقیق حاضر بدون شک منبع مهمی برای مربیان و ورزشکاران در جهت آشنایی بیشتر با متغیرهای؛ سرسختی ذهنی، راههای مقابله با استرس و خوشبینی و رابطه بین این متغیرها بهعنوان متغیرهای مؤثر بر موفقیت و نتایج رقابتهای ورزشی خواهد بود. بهطورکلی مربیان و روانشناسان ورزشی با بهرهگیری از نتایج این تحقیق، که متکی بر ارزیابی دقیق ظرفیتهای روانی و نیازمندیهای بازیکنان است، به نقاط ضعف و قوت ورزشکاران خود پی میبرند و شناخت دقیقتری را از ورزشکاران خود کسب مینمایند، که میتوانند با بهرهگیری از این شناخت، به طراحی برنامههای مهارتهای روانی اقدام ورزند، زیرا برنامههای سازماندهی شده تمرینات روانی، عاملی اثرگذار در بهبود عملکرد ورزشی است.
1-4) اهداف تحقیق
هدف کلی
تعیین میزان رابطه بین سرسختی ذهنی، راههای مقابله با استرس و خوشبینی در بازیکنان لیگ برتر والیبال نشسته ایران
اهداف اختصاصی
1-5) فرضیههای تحقیق
1-7 ) پیشفرضهای تحقیق
1-8) تعاریف نظری
1-8-1) سرسختی ذهنی
سرسختی ذهنی عبارت است از: توانایی مقابله با فشارها و سختیها، عبور از موانع و شکستها، تمرکز بر هدف، حفظ و کسب آرامش پس از شکست، اجرای باثبات در سطوح بالای رقابتی و رقابتجویی. سرسختی ذهنی مهارتی است که ورزشکاران را قدرتمند میکند و سبب میشود در موقعیتهای دشوار و پرفشار ازجمله تمرین، رقابت و پس از رقابت موفق عمل کنند (جونز و همکاران،2002).
1-8-2)راههای مقابله با استرس
عبارت است از تلاشهای فکری و رفتاری مستمر که برای برآوردن احتیاجات خاص بیرونی و درونی فرد به کار میرود. این احتیاجات ممکن است مطابق یا افزون بر منابع یا امکانات فرد باشد(فولکمن و همکاران،1986). لازاروس و فلکمن(1984) روشهای مقابله را بهعنوان فرآیند تغییرات شناختی رفتاری میدانند، که فرد برای گریز، حذف، کاهش یا کنترل عوامل فشار روانی و استرسزا به کار میبرد.
1-8-2-1) روش مقابله مسألهمدار
روشی است که فرد در شرایط و موقعیت استرسزا احساس میکند با تفکر و شناخت بیشتر میتواند خود را از عوامل استرسزا دور کند. در روش مقابله مسألهمدار، تمرکز شخص بر مسأله یا موقعیت پیشآمده است و تلاش فرد پیرامون تغییر مسأله یا موقعیت و اجتناب از آن در آینده است.در روش مقابله مسأله مدار اقداماتی از قبیل شناخت و آگاهی از مشکل و مسأله، بررسی راهحلها، انتخاب راهحلها مناسب ، اجرای بهترین راهحل و سرانجام برطرف کردن عامل استرسزا صورت میگیرد(داوری،1386).
1-8-2-2) روش مقابله هیجانمدار
در روش مقابله هیجانمدار، توجه شخص بر مهار هیجانات منفی ناشی از استرس است و معمولاً زمانی که تجربه استرس اجتنابناپذیر تلقیمیشود افراد از این روش استفاده میکنند.در این روش اقداماتی مانند: اشتغال ذهنیت بهطور آگاهانه برای ایجاد فراموشی، مقصر دانستن خود یا دیگران بهعنوان مواجههای انفعالی صورت میگیرد(داوری،1386).
1-8-2-3) روش مقابله شهودی
در روش مقابله شهودی فرد روشهای سازگاری را از طریق توکل به خدا، امید داشتن، خوشبینی و اعتقادات و مذهبی در خود به وجود میآورد. به نظر فولکمن و لازاروس امید میتواند از اعتماد به خویشتن ناشی شود و فرد با استفاده از این روش میتواند با عوامل استرسزا مقابله کند(خدایاری فرد،1380).
1-8-2-4) روش مقابله اجتنابی
در روش مقابله اجتنابی، فرد با دوری گزیدن از عامل استرسزا از طریق نادیده انگاری، بیاهمیت دانستن، ایجاد فاصله روانشناختی، کمک گرفتن از دیگران یا سرگرم شدن با تکالیف دیگر خود را از عامل استرسزا دور میکند. ورزشکاری که رأی داوری را با گفتن مهم نیست یا اشتباه داوری بیاهمیت تلقی میکند و بهسرعت به وظایفش ادامه میدهد از روش اجتنابی استفاده میکند(بشارت،1386).
1-8-3) خوشبینی
خوشبینی به جهتگزینی اشاره داد که در آن معمولاً پیامدهای مثبت مورد انتظارند و این پیامدها بهعنوان نتایج عوامل ثابت، کلی و درونی در نظر گرفته میشوند(پترسون،2000 ،به نقل از نصیر،1390).
1-9) تعاریف عملیاتی
1-9-1) سرسختی ذهنی
منظور از سرسختی ذهنی در تحقیق حاضر،امتیازی است که ورزشکار در سه مؤلفهی اطمینان(6 سؤال).استواری(4 سؤال) و کنترل (4 سؤال) که بهوسیله پرسشنامه سرسختی ذهنی ورزشی ارزیابی میشود به دست میآورد.
1-9-2) راههای مقابله با استرس
در این تحقیق منظور از راههای مقابله با استرس ورزشکاران روشهای مسألهمدار، هیجانمدار، اجتنابی و شهودی میباشد.
1-9-2-1) روش مقابله مسألهمدار
در این تحقیق میزان استفاده از روش مقابله مسألهمدار با سؤالات شماره (1-5-9-13-17-21-25-29) اندازهگیری شده است .
1-9-2-2) روش مقابله هیجانمدار
در این تحقیق میزان استفاده از روش مقابله هیجانمدار با سؤالات شماره(2-6-10-14-18 -22- 26-30) اندازهگیری شده است.
1-9-2-3) روش مقابله شهودی
در این تحقیق میزان استفاده از روش مقابله شهودی با سؤالات (3-7-11-15-19-23-27-31) اندازهگیری شده است.
1-9-2-4) روش مقابله اجتنابی
در این تحقیق میزان استفاده از روش مقابله اجتنابمدار با سؤالات شماره(4-8-12-16-20-24-28-32) اندازهگیری خواهد شد.
1-9-3) خوشبینی
عبارت است از نمره آزمودنیها در آزمون جهتگیری زندگی(LOT).
ی پوکی استخوان از اوایل جوانی شروع میشود. در واقع تا سنین بیست سالگی میزان ساخت استخوانها بالا، اما از آن دوران به بعد میزان تخریب استخوانها فزونی مییابد (راهنورد، 1385). بر همین اساس، تراکم استخوانی در سنین نوجوانی و جوانی از مهمترین عوامل در پیشگیری از استئوپروز میباشد (کرومیر، 1994). توجه هرچه بیشتر به گروههای سنی پایین در پیشگیری از این بیماری در سنین بالاتر بسیار مهم میباشد. این امر میتواند از تحمیل هزینههای هنگفت درمان نیز جلوگیری کند. امروزه از ورزش و فعالیت بدنی به عنوان یکی از مهمترین راههای افزایش تراکم استخوانی در سنین نوجوانی و جوانی که میتواند در پیشگیری از پوکی استخوان نقش بسیار معناداری را ایفا کند یاد میشود (نظریان، 2010، نردستروم، 2005). فعالیت بدنی منظم و مستمر علاوه بر افزایش دانسیته استخوان در سنین رشد، تراکم استخوانی در سنین بالاتر را در سطح نرمال خود حفظ میکند. در واقع فعالیت بدنی به دو روش کشش عضله و نیروی جاذبه، باعث افزایش انتقال نیرو به استخوان شده که این نیروها باعث افزایش تحریک استخوانسازی و در نتیجه توسعه تراکم مواد معدنی استخوان میشوند. نتایج بعضی از تحقیقات نشان دادهاند که ورزشکاران شرکت کننده در ورزشهایی که متحمل وزن بدن میشوند (مانند: تنیس، والیبال و ژیمناستیک) دارای تراکم استخوانی بالاتری هستند (کالبت، 2004).
موارد متعددی از عوامل خطر غیرقابل تغییر برای پوکی استخوان ذکر شده است که شامل جنس، نژاد، ساختار بدن، سن، بیماریهای خاص و وراثت میباشد. علیرغم این عوامل، بیماری با تغییر رفتارهای مربوط به سبک زندگی که عوامل خطر قابل تغییر به شمار میآیند، قابل پیشگیری است. این رفتارها عمدتاً شامل مصرف کافی کلسیم از طریق منابع غذایی و از طریق نور خورشید یا مکملها، مقادیر کافی ویتامین D سایر منابع غذایی، انجام ورزشهای تحمل وزن و اجتناب از استعمال سیگار و مصرف الکل میباشد(بروخارت، 2004).
امروزه پیشگیری از بیماری از طریق تغییر شیوه زندگی به خصوص از دوران کودکی و نوجوانی به عنوان مهمترین گام در جهت کاهش موارد پوکی استخوان و شکستگیهای ناشی از آن در سطح جامعه مطرح میباشد. در واقع کسب حداکثر توده استخوانی در این سنین که به عواملی همچون سطح فعالیت بدنی و کلسیم رژیم غذایی وابسته است، نقش بسیار مهمی در عدم ابتلا به پوکی استخوان در بزرگسالی و سالمندی دارد(اتینگر، 2003 و سوت، 2001). اما عدم انجام فعالیت بدنی تنها دلیل بروز پوکی استخوان نبوده و بیش از دهها دلیل اصلی و فرعی به عنوان عوامل خطرزای بروز پوکی استخوان شناخته شده است، که از مهمترین آنها میتوان به سبک زندگی اشاره کرد (لاریجانی، 1383). سبک زندگی، خود مشتمل بر موارد متعددی از جمله: تغذیه و عادات (مانند: مصرف سیگار، الکل، داروها و غیره) میباشد. میزان آگاهی نامناسب، از عوامل خطرزای بروز پوکی استخوان از جمله عوامل اصلی در اتخاذ یک سبک زندگی مناسب در جهت پیشگیری از پوکی استخوان میباشد. از آنجا که پیشگیری همیشه مقدم بر درمان است، لزوم پیشگیری از پوکی استخوان بر کسی پوشیده نیست و در حال حاضر نیز این بیماری به عنوان یک بیماری قابل پیشگیری شناخته شده است. در تمام جمعیتها با افزایش سن، توده استخوانی کاهش مییابد که این کاهش بدون علامت میباشد؛ به همین دلیل ضرورت طرح راهبردهای پیشگیری کننده در این مقوله حائز اهمیت است(لاریجانی، 1382). اصل مهم در پیشگیری، تمرکز بر تغییر طرز فکر، روش زندگی و عادات روزانه افراد با توجه به فرایند شیوع پوکی استخوان است(نیبرس، 2003). از آنجا که ورزشکاران در مقایسه با کارکنان بهداشتی، درمانی، دانش و علم کافی در مورد این بیماری ندارند، لازم است آموزشهای لازم را در این زمینه به دست آورند. در همین راستا هدف از تحقیق حاضر مقایسه میزان آگاهی و نگرش ورزشکاران برتر نسبت با بیماری پوکی استخوان میباشد تا مشخص شود میزان آگاهی و نحوه رفتار ورزشکاران در ارتباط با پوکی استخوان چگونه میباشد.
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق
مطابق گزارشات رسمی وزارت بهداشت، پوکی استخوان از بیماریهای بسیار شایع در زنان و مردان ایرانی به خصوص زنان بالای 50 سال میباشد که منجر به بروز ناتواناییهای حرکتی و از طرف دیگر تحمیل هزینه های بسیار سنگین درمان میشود. به عنوان مثال، در کشور آمریکا سالانه بیش از 20 میلیارد ریال صرف درمان این بیماری میگردد. جدا از هزینههای درمان، تنها 50 درصد از بیماران میتوانند دوباره کار سابق خود را ادامه دهند. در ایران سالانه 27400 نفر در اثر شکستگی مفصل ران به علت بیماری پوکی استخوان دچار معلولیت میشوند (غریب دوست، 1381).
به طور حتم پیشگیری بهتر از درمان بوده، بر همین اساس میبایست تلاش شود تا عوامل خطرزای بروز این بیماری خاموش شناسایی و در جهت کاهش آن تلاش شود. داشتن آگاهی در مورد این بیماری و در نتیجه اتخاذ یک سبک زندگی صحیح و مناسب یکی از بهترین راههای پیشگیری از پوکی استخوان است (عزیز زاده فروزی، 1385). پوکی استخوان در زنان به طور معناداری بیشتر از مردان میباشد، از آنجایی که افزایش تراکم استخوانی در سنین نوجوانی و جوانی از مهمترین راههای پیشگیری از بیماری پوکی استخوان در بزرگسالی میباشد، کسب اطلاع در مورد میزان آگاهی و نوع نگرش مرتبط با پوکی استخوان ورزشکاران میتواند مسئولین مربوطه را به اتخاذ سیاستهایی در جهت بهبود وضعیت تراکم استخوانی و پیشگیری از افزایش میزان شیوع آن یاری نماید. ضمن در این تحقیق برای اولین بار در ایران، بین ورزشکاران برتر رشتههای مختلف ورزشی مقایسه صورت میگیرد. در نهایت نتایج این طرح میتواند اطلاعات پزشکی مرتبط با پوکی استخوان را فراهم و میزان آگاهی ورزشکاران برتر و همچنین نوع نگرش آنان را مشخص کند.
1-4- اهداف تحقیق
1-4-1- هدف کلی
هدف کلی تحقیق حاضر مقایسه میزان آگاهی و نگرش ورزشکاران برتر رشتههای مختلف نسبت به بیماری پوکی استخوان است.
1-4-2- اهداف اختصاصی
1-5- فرضیههای تحقیق
1-6- محدودیتهای تحقیق
1-6-1- محدودیتهای قابل کنترل:
1-6-2- محدودیتهای غیر قابل کنترل:
1-7- محدوده تحقیق
این پژوهش در بین سالهای 1391- 1392 و در استانهای تهران، اصفهان، کرمان، کردستان و لرستان اجرا شد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه ورزشکاران برتر باشگاهی که در رشتههای مختلف بسکتبال (لیگ برتر)، هندبال (لیگ برتر)، دو میدانی (لیگ برتر)، کاناپولو (لیگ برتر)، کبدی (لیگ برتر)، فعالیت میکردند، تشکیل دادند.
1-8- تعاریف واژهها و اصطلاحات
1-8-1- تعاریف عملیاتی
1-8-1-1- آگاهی: عبارتست از نمرهای که ورزشکاران از پاسخ به سؤالات پرسشنامه، میزان آگاهی نمونههای مورد مطالعه در مورد ریسک فاکتورهای استئوپروز، علائم استئوپروز، عوامل موثر بر پیشگیری از استئوپروز، نقش فعالیت بدنی در بیماری پوکی استخوان و نقش تغذیه در بیماری پوکی استخوان نمره داده و طی یک مرحله به دست آمده است.
1-8-1-2- نگرش: عبارتست از نمرهای که ورزشکاران از پاسخ به سؤالات پرسشنامه، میزان نگرش نمونههای مورد مطالعه در خصوص ریسک فاکتورهای استئوپروز ، علائم استئوپروز ، عوامل موثر بر پیشگیری از استئوپروز، نمره داده و طی یک مرحله به دست آمده است.
و مارتین (1970) قابلیتهای حرکتی را که در انجام مهارتهای عمده بکار می روند را بدین ترتیب معرفی نموده است: قدرت عضلانی، استقامت عضلانی، استقامت قلبی، سرعت، چابکی، تعادل، توان عضلانی، هماهنگی دست و چشم، هماهنگی پا و چشم. وی عقیده دارد که عوامل مورفولوژیکی نقش محدود کننده ای در عملکرد انسان دارد. از سویی دیگر مک نمار (1975) عنوان کرده که از نظر ژنتیکی تا حدودی بین ساختار بدنی ورزشکاران و عملکرد رشتههای ورزشی ارتباط وجود دارد. لذا با توجه به مواردی که اشاره شد سوال محقق در این پژوهش چنین است که قهرمانان نخبه فوتبال می بایستی دارای چه ویژگیهای آنتروپومتریکی، آمادگی جسمانی و حرکتی باشند؟ تا بر اساس اندازههای آنها الگوئی برای سایر مستعدین و علاقه مندان در این رشته ورزشی ارائه شود.
بررسی مطالعات صورت گرفته در خصوص نیمرخ آنتروپومتریک و فیزیولوژیک بازیکنان نخبه فوتبال و تفاوت آنها در پستهای مختلف نشان می دهند که به طور عمده این پژوهش ها در سطح کشورهای آمریکایی و اروپایی و در بین بازیکنان مرد ورزش فوتبال صورت گرفته است (چاله چاله، 1386. مالینا، 1997). این در حالی است که اطلاعات ناچیزی در خصوص ویژگیهای فوق الذکر بازیکنان نخبه سایر نقاط جهان و به طور ویژه کشورمان ایران و در بین زنان فوتبالیست در دسترس می باشد. از سویی اغلب یافتههای این تحقیقات نشان می دهد که در بین پستهای مختلف بازی فوتبال تنها دروازه بانها از نظر برخی پارامترهای آنتروپومتریکی نظیر (قد و وزن و درصد چربی و طول و محیط بازو و ران) با دیگر بازیکنان تفاوت معنا داری دارند. این یافته ها در مورد قد نشان دادند که دروازه بانها نسبت به بازیکنان مرکزی زمین مانند مدافعین و مهاجمان میانی بلندتر بودند (چاله چاله، 1386 . گیل و همکاران، 2007. پین و همکاران 2006 (. از سویی نتایج تحقیق در بین پستهای دیگر درمورد سایر پارامترها تفاوت معناداری را گزارش نکرده اند (بلوم فیلد، 2007). از سویی دیگر اسپورز و همکاران (2007) در بررسی ویژگیهای بازیکنان زنان فوتبالیست کرواسی در پستهای مختلف نشان دادند که دروازه بانها در بین بازیکنان تیم از همه بلندتر و سنگین تر می باشند، همچنین دارای طول پاها و بازوهای بلندتر و محیط ران بیشتر است.
با توجه به مطالبی که تبیین گردید و تناقضات موجود در این زمینه و اینکه پژوهش ها به صورت جامع و براساس مدل های هندسی در زمینه فوتبال و به طور ویژه در بین بانوان بسیار اندک می باشد و از آنجا که فوتبال یکی از رشته های پر طرفداری است که در بسیاری از کشورها از جمله کشورمان ایران به عنوان ورزش اول شناخته می شود و از سوی کلیه جوانان از جمله بانوان کشور بسیار مورد توجه قرار گرفته است محقق را بر آن داشت تا با استفاده از مدل پر توان هندسی هاناوان[1]و برخلاف تحقیقات صورت گرفته که عمدتاً تعداد پارامترهای محدودی از میان ویژگیهای آنتروپومتریکی مثل قد و وزن و طول و محیط اندام ها را مورد بررسی قرار داده اند تمامی ویژگیهای آنتروپومتریکی بازیکنان زن فوتبالیست را پستهای مختلف مورد مقایسه قرار دهد.
1-3. ضرورت و اهمیت پژوهش
فقط تعداد معدودی از ورزشکاران قادر به فراگیری و اجرای مهارتهای پیچیده ورزشی هستند و شناسایی این افراد مستعد نیاز به شناخت تفاوتهای ژنتیکی و عوامل محیطی موثر بر اجرای حرکات در آنها دارد (هوار و وار، 2000)، از اینرو یک دیدگاه در فرایند استعدادیابی در گزینش افرادی است که از هر جهت شایستگی لازم را برای ادامه در رشته ورزشی مورد نظر داشته باشند. به دو طریق می توان به این مهم نایل گردید. از یک طرف تحلیل نیازهای یک رشته معین از لحاظ بدنی، فیزیولوژیکی، روانی و حتی اجتماعی که امکان تعیین معیارهایی را برای گزینش افراد فراهم می آورد و از طرف دیگر داشتن الگوهایی از ورزشکاران نخبه در مورد خصوصیات آنان که می تواند معیارهای مورد نظر را در گزینش افراد تعیین نماید.
شناخت وضعیت افراد از نظر بعضی از جنبههای آناتومیکی مثل اندازههای بدنی تنها با قضاوت ظاهری انجام نمی شود. از دیدن ورزشکاری که با نشاط در حال دویدن و مسابقه دادن است نمی توان پی به ویژگیهای فیزیولوژیکی و پیکرسنجی برد. بلکه برای این کار باید از روش های علمی و آزمون های معتبر استفاده کرد. در سال های اخیر مطالعات متعددی در خصوص ورزش فوتبال صورت گرفته است. اما عمدتاً اطلاعات شامل نیمرخ های آنتروپومتریک و فیزیولوژیک بازیکنان نخبه فوتبال در سطح آمریکا و اروپا بوده است (هادوی، 1379). و این در حالی است که اطلاعات ناچیزی در خصوص ویژگی های فوق الذکر بازیکنان نخبه سایر نقاط جهان در دسترس می باشد. فوتبال کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. علی رغم سابقه قابل توجه فوتبال در کشور و علاقه و توجه روز افزون به این ورزش متاسفانه مطالعات بسیار محدودی در خصوص این ورزش و مخصوصاً در مورد خصوصیات و پیکرسنجی آن هم در رده بزرگسالان صورت گرفته است. تحقیقاتی هم که در زمینه موارد فوق الذکر صورت گرفته است بیشتر بر روی رده های سنی پایه بوده و یا تحقیق خیلی سطحی انجام شده است. به نحوی که خود محققان پیشنهاد کرده اند که تحقیقات کاملتری بر روی بازیکنان نخبه فوتبال در رده بزرگسالان و زنان انجام گیرد. در حال حاضر با توجه به اهمیت و پیشرفت فزاینده فوتبال در کشور ما و گرایش آن به سمت فوتبال حرفه ای شدن و مورد توجه قرار گرفتن از سوی بانوان ضروری است تا در خصوص سطح قابلیت های جسمانی و پیکر سنجی بازیکنان لیگ برتر که در بالاترین سطح باشگاهی کشور بازی می کنند و سرمایه های اصلی فوتبال کشور و شالوده اصلی تیم ملی را تشکیل می دهند و تقریباً از تمام رده های سنی نیز نمایندگانی در بین افراد وجود دارند تا اطلاعات کاملی به دست آوریم. یکی از زمینه های کاربرد این اطلاعات در این است که به مربیان اجازه خواهد داد تا ویژگی های مورد نیاز برای موفقیت در رشته فوتبال را بشناسند و در تمرینات خود به آنها توجه کنند. ضمناً عواملی که باید در انتخاب بازیکنان مورد توجه قرار گیرند را شناسایی کنند.
امروزه باشگاه ها هزینه های گزافی را خرج گزینش مطلوب و پرورش استعدادها می کنند. آنها با شناسایی استعداد فوتبال در سنین اولیه این اطمینان را حاصل می کنند که فرد از امکانات آموزشی و مربیگری مناسبی بهره مند می شود تا روند پرورش استعداد شتاب پیدا کند. تشخیص درست بازیکنان مستعد آینده به باشگاه اجازه می دهد تا منابع خود را به تعداد معدودی از بازیکنان اختصاص دهد و در نتیجه بهره وری بهتری از منابع داشته باشد. نقش پژوهشگران در فرایند تولید بازیکنان مستعد این است که در تعامل با مربیان و مدیران، عوامل پیش بینی کننده موفقیت در ورزش ورزشکارانی که دارای این ویژگی ها هستند را شناسایی کنند. لذا با توجه به گرایش روز افزون باشگاه ها به امر استعدادیابی در ورزش، انجام پژوهش در این زمینه همواره از اولویت های اصلی محققین است. بررسی مطالعات گذشته نشان داد که، پژوهش های قبلی نتوانسته اند به پرسش های اساسی در مورد پیش بینی موفقیت در ورزش جوانان پاسخ دهند (مالینا، 1997. ویلیامز و ریلی، 2000).
با این حال هوآر و وار (2000) نشان دادند که می توان بر اساس ویژگی های آنتروپومتریکی، فیزیولوژیکی و مهارتی، زنان فوتبالیست با پتانسیل رسیدن به سطح نخبه را شناسایی کرد. در مطالعاتی که در طی سه دهه گذشته در زمینه استعدادیابی انجام شده اند اغلب، ویژگی های آنتروپومتریکی محدود و فیزیولوژیکی مورد بررسی قرار گرفت. از آنجائیکه تاکنون تحقیق جامعی انجام نشده که در آن ویژگی های آنتروپومتریکی براساس مدل هندسی هاناوان در این افراد اندازه گیری شود و از سویی اهمیت عوامل ذکر شده در ارزیابی و انتخاب بازیکنان نخبه فوتبال از سوی کارشناسان و متخصصان ورزش تائید شده است. لذا ضروری و مهم به نظر می رسد تا با انجام این تحقیق بتوان اطلاعات کاملی در خصوص ویژگی های آنتروپومتریکی بازیکنان نخبه زن در پست های مختلف بدست آورد و داده های بدست آمده را در پست های مختلف مورد مقایسه قرار داد. ضمناً با استفاده از نتایج آن بتوان دیدگاه روشنتری از وضعیت بدنی بازیکنان نخبه ارائه داد و بازیکنان پست های مختلف را با توجه به نقش و وظیفه آنها در تیم بهتر و اصولی تر هدایت کرد. با انجام چنین تحقیقی می توان به طراحی هرچه بهتر و مناسب تر برنامه های تمرینی مناسب کمک کرد و نیز می توان به خود ورزشکاران جهت رسیدن به حداکثر آمادگی و کارایی بیشتر جهت نیل به اهدافشان کمک کرد.
1-4. اهداف پژوهش
1-4-1. هدف کلی
هدف این تحقیق مقایسه ویژگی های آنتروپومتریکی بازیکنان نخبه زن در پست های مختلف فوتبال بر اساس مدل هندسی هاناوان می باشد.
1-4-2. اهداف ویژه
1-5. فرضیه های پژوهش
1-5-1. فرضیه کلی
بین ویژگی های آنتروپومتریکی بازیکنان نخبه زن فوتبالیست در پست های مختلف بر اساس مدل هندسی هاناوان تفاوت معنی دار وجود دارد.
1-6. محدودیت های پژوهش
1-7. تعاریف نظری واژه ها و اصطلاحات پژوهش
آنتروپومتری: به اندازهگیری ابعاد انسانها به منظور درک تفاوتهای جسمانی آنها اطلاق میشود(وو چو، 1992).
مدل هندسی هاناوان: در مدل هندسی هاناوان اندام ها به عنوان اجسام هندسی مانند سیلندر، کره، کره بیضوی، دیسک، سیلندر بیضوی، و امثال آن در نظر گرفته شده و با استفاده از اصول هندسی مرکز ثقل و و جرم آنها حول هر سه محور اصلی که از مرکز اندام می گذرد قابل محاسبه خواهد بود (هاناوان، 1964).
جرم: مقدار ماده ای که یک جسم را تشکیل می دهد (اسلامی و دماوندی، 1391).
مرکز ثقل: مرکز ثقل نقطه ای که توده بدنی در اطراف آن بطور مساوی توزیع می شود (نمازی زاده، 1381)
فوتبال: یک ورزش است که در زمینی مربع شکل با دو دروازه در هر طرف، بوسیله دو تیم 11 نفری انجام میشود که سعی میکنند توپ را بوسیله ضربه پا، سر یا دیگر قسمتهای بدن به جز دست، وارد دروازه تیم مقابل کنند (معروفی، 1379).
بازیکن نخبه: به کسانی گفته میشود که در سطح ملی یا بینالمللی و یا حرفهای به رقابت میپردازد. در فرهنگ علم ورزش و تمرین نخبه به فردی اطلاق میشود که مستعدتر، برتر و یا تمرین کردهتر از سایرین باشد (وزینی طاهر، 1390).
1-8. تعاریف عملیاتی پژوهش
ویژگی های آنتروپومتریکی: منظور از ویژگیهای آنتروپومتری براساس مدل هندسی هاناوان طول اندام ها (شامل طول ساعد، فاصله رائده آخرومی تا آرنج، ساق، ران، پا(کف پا)) و طول تنه، محیط اندام ها (شامل محیط بازو، آرنج، ساعد، محیط باسن، محیط تنه در محدوده ی ناف، محیط تنه در محدوده ی جناق سینه، محیط قسمت بالای ران، محیط زانو، محیط مچ پا، محیط ساق پا) و پهنای اندام ها (شامل پهنای مچ، پهنای پنجه پا، پهنای لگن، پهنای سینه در محدوده جناغ و پهنای تنه در محدوده ناف) می باشد.
بازیکن نخبه : منظور از فوتبالیستهای نخبه، بازیکنانی است که در تیم های دسته اول و لیگ برتر کشور به مدت حداقل 3 سال بازی می کنند.
پست های مختلف بازی: منظور از پست های مختلف بازی در این تحقیق چهار پست دروازه بان، دفاع، هافبک و مهاجم می باشد.
دروازه بان: منظور از دروازه بان در این تحقیق بازیکن فوتبالی است که از دروازه محافظت می کند.
دفاع: منظور از دفاع بازیکن فوتبالی است که در خط دفاعی بازی می کند.
هافبک: منظور از هافبک در این تحقیق بازیکن فوتبالی است که در خط میانی بازی می کند.
مهاجم: منظور از مهاجم در این تحقیق بازیکن فوتبالی است که در خط حمله به دروازه حریف یورش می برد.
یماری یکی از شکایات شایع بیماران در پزشکی بالینی می باشد، که ناشی از کار و فعالیت روزمره بوجود می آید و به عنوان یکی از آسیب های ناتوان کننده ساختار بدنی محسوب می شود. (14).
یکی از دلایل کمردرد آستانه پائین احساس درد به عنوان عامل زمینه ای در مزمن شدن آن است. در مطالعه ای که بر روی جمعیت سالمند آمریکا انجام گرفته تخمین زده شده است که 2% از جمعیت آمریکا آسیب های شغلی را عامل بروز کمردرد خود دانسته اند. با توجه به اینکه یکی از مشکلات اساسی درد مزمن ستون فقرات می باشد (10).
با توجه به این که شیوه های درمانی کمر درد به سرعت در حال متنوع شدن است ، در زمینه عارضه کمر درد مزمن یکی از اصلی ترین اهداف مورد نظر پژوهشگران ، یافتن شیوه درمانی مناسب برای هر یک از گروه های مبتلا به کمر درد است. در این میان به نقش آب درمانی1 به عنوان یکی از راههای موثر آن می توان اشاره کرد .
توجه به آب درمانی مسئله بسیار حائز اهمیتی است که در تمامی دنیا در قرن 21 شدیداً مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است(14).
در این راستا به نقش آب درمانی در بهبود عملکرد کمردردهای مزمن می توان اشاره کرد. با توجه به نقش انکارناپذیر تاثیر آب در بهبود دردهای مفصلی و عضلانی که بر سالمندان می توان اشاره کرد، در اینجا به تحقیقاتی که در دانشگاهی در برزیل انجام گرفته که شامل اثرات مطلوب آب درمانی بر کمردردهای مزمن بود می توان اشاره نمود. این نتایج این پژوهش نشان داد که که طی 27 جلسه یک ساعته به صورت تمرین فیزیکی همراه با عکس برداری انجام شد، ارتباط معنی داری در بهبود و کم شدن درد سالمندان اتفاق افتاد(23).
همچنین، هایدن2 و همکاران درباره تاثیر تمرین آب درمانی بر کمردرد معتقد است ،که انجام تمرینات بیشتر تاثیرگذارتر است و حتی آن را از هر درمان کننده دیگری موثرتر دانسته است. (26).
همچنان ،که آنا و همکاران3 دریافتند ، محیط تمرین آب بر ویژگی های بیومکانیکی راه رفتن سالمندان بیش از محیط خشکی تاثیر دارد(39). و نیز کاهش معنی داری در نوسانات قامتی و تعادل زنان سالمند بر اثر تمرین تعادلی در آب را نشان می دهد و به دلیل ویژگی های آب مانند ، فشار هیدرواستاتیکی و همچنین غوطه وری امکان بازخورد های حس عمقی را افزایش داده و حس پایداری قوی تری را ایجاد می کند.
دراین مبحث سئوالی که مطرح می گردد این است که آیا آب درمانی بر روی کمر درد های مزمن تا چه حد می تواند تاثیر گذار باشد مطرح می شود؟
1-Hethrothaph |
2-Haydan
3-Ana
سالمندی با افتادن و نقصان عملکردی همراه است ، از این رو با شناخت عوامل بروز نقصان و ارائه راه کار های مفید و ساده جهت رفع این نواقص ضروری به نظر می رسد. با توجه به اینکه اکثر افراد مبتلا به کمردرد در گروه سنی فعال جامعه می باشند، و به طور حتم سالمند نیز در این گروه قرار خواهند گرفت(3). آثار بد کمردرد بر افراد موجب ضرر و زیان اقتصادی بر فرد و جامعه خواهد شد و مهمترین مسئله در ارتقای سلامت و کیفیت زندگی سالمندان ،که به حفظ استقلال آنان ها کمک می کند ، انجام فعالیت های جسمانی همراه با فعالیت مربوطه می باشد(14). عدم وجود سلامتی کافی و بروز درد های مزمن با افزایش سن موجب محدود شدن فعالیت های جسمانی فرد سالمند می شود و معمولا در سنین سالمندی ، یک چهارم مردم قادر به انجام فعالیت های روزانه خود نبوده و 20% آنان نیز کاملا وابسته و زمین گیر می شوند(11). باتوجه به گسترش روز افزون علم وتوصیه های اندیشمندان برای استفاده از آب درمانی وخاصیت درمانی وشفآبخشی آن که بر هیچ کس پوشیده نیست تاکید شده است . امروزه آب درمانی برای کاهش دردهای مزمن کمری بین سالمندان و بیماران جهت بالا بردن سطح اجرا وعملکرد مطرح و مورد استفاده قرار می گیرد(12).انسان به محض ورود به آب فقط ده درصد از وزن بدن خود را بر روی پاها تحمل می کند ، این فاکتور بسیار ارزشمندی است که، افراد بیمار به خصوص سالمندان از فشار وارده به اندامشان برداشته می شود ، همین دلیل بسیار خوبی است که سالمند احساس رضایت همه جانبه ای درون آب خواهند داشت . بنابر این بیماران با صرف حداقل هزینه قادر خواهد بود ، پس از آب درمانی به زندگی طببعی روزمره خویش باز گردد(7).
هدف کلی از این تحقیق بررسی تأثیر 16جلسه تمرین در آب بر میزان کمردرد مزمن مردان سالمند می باشد.
ردن به دل زمین و استفاده ازخاصیت حرارتی خاک یکی از ترفندهایی است که در گذشته بر حسب تجربه، در اکثر اقلیمهای ایران مورد استفاده قرار میگرفته است. فهم و بررسی چگونگی رفتار خاک و اندرکنش بین زمین و ساختمان فرو رفته در دل آن در اقلیمهای متفاوت ایران یکی از خلاءهایی است که باید بصورت کمی و کیفی کار شود. بررسی رفتار حرارت منتقل شده از محیط به ساختمان، از طریق خاک به طوری که اثرات آن بر آسایش حرارتی ساکنان درنظر گرفته شود، از دغدغههای مهمی است که باید به آن پرداخته شود. بر اساس این موضوع، چگونگی طراحی و چیدمان فضای ساختمانهای خاک پناه بایستی بهتر درک شود تا بتوان از این فضاها به منظور تأمین وارتقای آسایش حرارتی استفاده مؤثرتری نمود.
تاکنون در ایران به صورت تخصصی و با نگاه اهمیت مصرف انرژی این گونهی ساختمانی مورد مطالعه قرار نگرفته است. درک صحیح رفتار حرارتی این گونهی ساختمانی و ارائهی قواعد صحیح، برای طراحی، ساخت و اجرای صحیح آن ضروری میباشد. از آن گذشته این اصول و قواعد میتواند به صورت راهکارهایی در تدوین استانداردهای مرتبط داخل کشور نظیر مباحث مقررات ملی ساختمان استفاده گردد.
1- امکان سنجی استفاده از الگوی گونه های موفق خانه های سنتی خاک پناه با کارایی حرارتی بالا و ارائه راهکار برای بهینه کردن عملکرد حرارتی آنها.
2- ارائه گونه بندی جدیدی از ساختمان های خاک پناه مطابق با اقلیم بر اساس کارایی حرارتی آنها.
3- بررسی رفتار خاک در برابر انتقال حرارت از محیط به ساختمان خاک پناه.
فهم دقیق و صحیح رفتار انتقال حرارت به محیط داخل ساختمان از طریق خاکی که ساختمان را احاطه کرده است، گامی موثر جهت حل بسیاری از چالش های نیاز به انرژی است. اثبات این قضیه که خاک با رفتارهای متفاوت خود، هم میتواند نقش عایق را بازی کند و هم ذخیره حرارتی بالایی داشته باشد، کمک بزرگی برای کاهش نیاز به انرژی جهت تأمین آسایش حرارتی است. درک صحیح این موضوع و ارائهی قواعد صحیح، برای طراحی اقلیمی، ساخت و اجرا ضروری میباشد. از آن گذشته این اصول و قواعد میتواند به صورت راهکارهایی در تدوین استانداردهای مرتبط داخل کشور نظیر مباحث مقررات ملی ساختمان استفاده گردد. ساختارهای خاک پناه با بهرهگیری از رفتار حرارتی خاک میتوانند به عنوان یک ساختار مفید در ساختمانهای امروزی مورد استفاده قرار گیرند. علاوه بر ساختمانهای با کاربری خصوصی و عمومی، سایر ساختمانهایی که کاربران خاص دارند، مانند پناهگاههای زیر زمینی، مراکز صنعتی و تولیدی که در زمین فعالیت میکنند نیز میتوانند از این رهآورد بهره بگیرند.
دستیابی به راهکارهایی نوین در جهت کاهش اتلاف حرارت ساختمان از طریق به کارگیری ساختمان های خاک پناه منطبق بر الگوی بهینه شده میسر می باشد.