اده از گیاهان داروئی به عنوان مواد داروئی و مکملهای غذایی برای بهبود سلامت عمومی و درمان بیماریها جایگاه ویژه ای را با خود اختصاص داده است. صدها سال است که این گیاهان در امر پزشکی و زیبائی مصرف میشود. اولین بار در سال 1930 آلوئه ورا برای درمان زخمهای ناشی از سوختگی به کار رفت. برگ این گیاه حاوی غلظت بالائی از ترکیبات آنتراکینون است که در بسیاری از کشور ها به عنوان مسهل استفاده میشود. این گیاه بومی مناطق گرمسیری مثل ماداگاسکار و عربستان است و در کشور ما در استان های هرمزگان و بوشهر میروید(1).
در نوشته های کهن مصری آمده که در 1500 سال قبل از میلاد مسیح از صبر زرد برای رفع عفونتها، ناراحتی های پوستی و به عنوان مسهل استفاده میکردند. میگویند اسکندر که برای التیام زخم های سربازان احتیاج به چنین گیاهی داشت دستور داد جزیره سوکوترا در نزدیکی سومالی را فتح و تمام آلوئه ورا های آن را برای استفاده با خود ببرند(1و3).
2-2-2 گیاه شناسی :
جنس آلوئه متعلق به خانواده لیلیاسیا بوده و در ایران فقط یک گونه آ.لیلتولیز بیکر دارد که در سواحل جنوبی ایران می روید. طبق منابع معتبر گیاه شناسی این گیاه دارای 38 زیر گونه است و عدد کروموزومی پایه ی آن ها 7 است(3).
آلوئه ورا گیاهی با ظاهری بوته ای انبوه، پایا، همیشه سبز، شاداب و پر طراوت، ارتفاع آن حدود 6 سانتی متر بوده و دارای ساقه چوبی کوتاه به ضخامت 10-50 سانتی متر است. شیرابه زرد رنگ این گیاه با خاصیت مسهلی قوی شامل آنتراکینونها به خصوص آلوئین است. آنتراکینون ها، اشعه ماوراء بنفش خورشید را جذب و مانع بالا رفتن زیاد حرارت در بخشهای میانی برگ گیاه که محل ذخیره آب است، می شود.
– بخش میانی و عمده برگ را سلولهای مزوفیل که محتوی فیله ژل است تشکیل میدهد تمامی کربوهیدراتها (پلی ساکاریدها) و گلیکوپروتئینها (آنزیمها) در برگهای سبز و ضخیم ساخته میشوند. مقادیر اضافی کربوهیدرات مورد نیاز برای متابولسیم گیاه به بخش فیله ی ژل منتقل میشود(3،32).
– 99 درصد ژل این گیاه را آب تشکیل میدهد و باقیمانده آن شامل 75 ترکیب مختلف است که شامل :
1- ویتامینهای A , D , E
2- ویتامینهای 12B و 7B و 3B و 2B و 1B و C
3- آنزیمهای آمیلاز و لیپاز که برای کاهش قند و چربی خون مفیدند.
4- ساپونیها که خاصیت پاک کنندگی و ضد میکروبی دارند.
5- مواد معدنی: سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیوم، مس، روی، آهن، منگنز، تروم، ید و فسفر(32).
– خواص درمانی :
آلوئه ورا دارای خواص درمانی بسیار زیادی است که برخی از این خواص شامل :
بهبود زخم (5،4) ضد التهاب، (6،3) ضد سرطان، (1، 9-7) ضد دیابت (2، 3، 1) آنتی اکسیدان (12، 11) و ضد اولسر است. آلوئه ورا با مهار تولید اینترلوکین 6 و 8 و کاهش چسبندگی لکوسیتها و افزایش سطح اینترلوکین 10 و کاهش سطح فاکتور نکروز تومور آلفا در مهار واکنش های التهابی مؤثر است.
همچنین نقش درمانی قوی این گیاه در درمان سندرم خستگی مزمن مورد بررسی قرار گرفته و نتایج معتبری نیز ارائه شده است(16). یزدانی در مدلهای حیوانی از آلوئه ورا برای درمان مولتیپل اسکلروزیس که از دسته بیماریهای التهابی است استفاده میشود(3و16و32).
اندام مورد استفاده :
اندام مورد استفاده آلوئه ورا، برگ آن است که شامل 2 بخش مشخص و مستقل از هم است.
1- شیرابه : حاصل فشردن یا جریان ساده شیرابه از برگ های انواع آلوئه ورا است که حداقل واجد 15 درصد مشتقات هیدروالکلی آنتراسن است. این مایع زرد رنگ که درون سلول های محیطی و چسبیده به پارانشیم برگ قرار گرفته بلافاصله پس از قطع برگ شروع به خارج شدن میکند و در مقابل آتش یا حرارت خشک می شود(18).
شیرابه خشک شده به شکل توده ای به رنگ قهوه ای شکلاتی تیره با بوی مشخص و نامطبوع، تهوع آور و بسیار تلخ است که محتوی حداقل 28 درصد مشتقات بار بالوئین می باشد. دارای خاصیت مسهلی قوی شامل آنتراکینون ها به خصوص آلوئین است (1).
آنتراکینون ها اشعه ماوراء بنفش خورشید را جذب میکند بخش میانی و عمده برگ آلوئه را سلولهای مزوفیل تشکیل میدهد که تمامی کربوهیدراتها (پلی ساکاریدها) و گلیکو پروتئینها (آنزیم ها) در برگ سبز ساخته و مقادیر اضافی کربو هیدرات لازم برای متابولیسم به بخش مزوفیل جهت ذخیره آب و املاح منتقل میشود. کربن و اکسیژن مورد نیاز ساخت کربوهیدراتها از دی اکسید کربن هوا که در شب جذب می شود تأمین میشود که در نهایت به اسید مالیک تبدیل میشود. همچنین این گیاه حاوی ویتامینهای محلول در آب و محلول در چربی به طور همزمان می است که خود از اهمیت زیادی برخوردار و دارای خواص آنتی اکسیدان بالائی است(1).
2- ژل :
ژل یا فیله موجود در برگ آلوئه ورا از یک محلول هیدروکلوئید تشکیل شده و خاصیت چسبندگی ندارد. آنالیز شیمیائی ژل بر اساس تقطیر جزء به جزء صورت میگیرد. برای استفاده از این ژل میتوان پس از پاستریزاسیون با اضافه کردن نگهدارندهی مناسب مثل پتاسیم سوریک 3 درصد با روش اسپری درایر یا فریز درایر پس از تغلیظ آن را خشک کرد(3و16).
2-3 بررسی نظریه ها پیرامون تحقیق
2-3-1- آنزیم
سرعت واکنش های شیمیایی درون سلولی بوسیله کاتالیزورهایی به نام آنزیمها تنظیم میشوند. آنزیمها پروتئینهایی هستند که در تنظیم مسیرهای سوخت و ساز سلولی نقش مهمی ایفا میکنند. آنزیمها علت واکنشها نیستند بلکه شدت و سرعت واکنش را تنظیم مینمایند. افزون بر این آنزیمها ماهیت واکنش یا نتیجهی نهایی واکنش را تغییر نمیدهند. این ترکیبات در حین واکنش، تغییر فیزیکی یافته اما بعد از انجام واکنش به شکل خود بر میگردند. گرچه غالب واکنشهای شیمیایی سلولی بدون آنزیم هم انجام میپذیرند اما سرعت آن ها بسیار کم است. در مقایسه با کاتالیزورهای غیر پروتئینی (+H و OH و یونهای فلزی) هر آنزیم تنها قادر به کاتالیز چند (غالباً یک) واکنش است و غالباً آنزیم ها کاتالیزورهای اختصاصی برای واکنشهای خود هستند.
آنزیمها تنها در درون سلول فعالند از این رو نام Enzyme به معنی «در مخمر» به آن داده اند اما آنها را میتوان بدون از بین رفتن فعالیت کاتالیتیکیشان استخراج و پس از خالص نمودن ساختمان و مکانسیم عمل، آنها را دقیقاً مطالعه نمود.
بدون وجود آنزیمها حیات به شکلی که میشناسیم، امکان پذیر نیست. آنزیمها بعنوان کاتالیزور زیستی سرعت انجام تمام فرایندهای فیزیولوژیک را تنظیم میکنند و نقش بسیار مهمی در سلامت و بیماری به عهده دارند. بارزترین ویژگی یک آنزیم آن است که میتواند یک واکنش اختصاصی را کاتالیز کند و اساساً در واکنشهای دیگر نقشی ندارند، بنابراین سرعت و میزان انجام فرایندهای متابولیم با تغییر کارایی کاتالیتیک آنزیمهای خاص تنظیم میشود. البته اکثر آنزیمها می توانند یک نوع واکنش را (انتقال فسفات، اکسیداسیون- احیاء و غیره) با تعداد کمی از سوبسترا ها که از نظر ساختمانی بهم شبیه هستند و غالباً با سرعت بسیار کمتر انجام دهند. واکنش آنزیمی با سوبستراهای جایگزین در صورتی انجام میشود که غلظت این سوبسترا ها در حد بالایی باشد. احتمال انجام یک واکنش خاص از بین حالات ممکن در ارگانیسمهای زنده به غلظت نسبی سوبستراهای جایگزین در سلول و تمایل پروتئینهای متعدد و تعداد ATP بستگی داشته و این واکنش تحت کنترل مستقیم عصبی و هورمونی است. تنظیم فعالیت آنزیمها نقش عمده ای در حفظ وضعیت هومئوستاز دارد یعنی محیط داخل سلولی و داخل ارگانیسم در مقابل تغییرات وسیع محیط خارجی (از قبیل تغییرات درجه حرارت، وجود یا فقدان آب یا انواع خاصی از مواد غذایی) به طور نسبی ثابت باقی میماند. برای حفظ هومئوستاز سرعت واکنشهای متعدد و مختلف بیوشیمیایی باید برحسب نیاز فیزیولوژیک تنظیم شود.
فرم در حال بارگذاری ...