وبلاگ

 

۳-۴-۲-۱ اعتبار و پایایی

 

این آزمون حساسیت مناسب (۹۲/.) و قدرت پیش‌بینی مثبت (۸۹/.) برای استفاده در سنجش اختلال نقص توجه/ بیش فعالی دارد (وایت^[۲۸۲]، هاتچنس^[۲۸۳] و لوبار، ۲۰۰۵؛ به نقل از حمیدی، ۱۳۹۰). اعتبارهمزمان این آزمون توسط ارزیابی مجدد کودکان دارای اختلال نقص توجه/ بیش فعالی، با ابزارهای تشخیصی دیگر، نظیر آزموناجرای متمادی گوردون (گوردون^[۲۸۴]، ۱۹۶۸)، محاسبه شد، که درصد توافق بین دامنه ۹۰ تا ۱۰۰ درصد قرار گرفت (وایت و همکاران،۲۰۰۵؛ سندفورد و ترنر، ۲۰۰۴).

 

در ایران نیز اعتبار و پایایی این نرم افزار مورد بررسی و تأیید قرار گرفته است. ساداتی فیروز آبادی (۱۳۹۱)، با بهره گرفتن از روش اعتبار همزمان، اعتبار این ابزار را با مجموعه عصب روانشناختی کمبریج بررسی نمودند و همبستگی بالایی را گزارش نمودند.همچنین ضرایب پایایی آن نیز مطلوب (۸۹/۰) گزارش گردیده است. هدف استفاده از این ابزار در پژوهش کنونی ارزیابی و تأیید اختلال نقص توجه / بیش فعالی در گروه نمونه می‌باشد

 

۳-۴-۲-۲ شیوه اجرا

 

این آزمون پاسخ هر فرد به ۵۰۰ محرک دیداری و شنیداری که هر یک ۵/۱ ثانیه به صورت جداگانه ارائه می شود را اندازه گیری می‌کند. فرد بایستی به هنگام ارائه محرک عددی، عدد ۱ را که به شکل دیداری و یا شنیداری ارائه می‌گردد، موس کامپیوتر را بفشارد و هنگام ارائه عدد ۲، از فشردن موس خودداری نماید. اجرای ایوا تقریبا ۲۰ دقیقه طول می کشد و حاوی ۵۰۰ سوال است که از ۱ ها و ۲ ها تشکیل شده است و در یک الگوی تصادفی، امکان تغییر جهت عملکرد فرد را از شرایط دیداری به شنیداری و بر عکس فراهم می‌کند. در بعضی از بخش‌های آزمون تعداد “۱” ها بیشتر از “۲” ها هستند که شرایط بروز خطاهای ارائه^[۲۸۵] یا تکانشگری را ایجاد می‌کند و در بخش‌های دیگری شرایط تغییر می‌کند بدین صورت که “۱” به ندرت ارائه می شود که زمینه ساز بروز خطاهای حذف^[۲۸۶] و نارسایی توجه می شود.

 

۳-۴-۲-۳ شیوه نمره گذاری

 

تمام نمرات خام^[۲۸۷] آزمون IVA، تبدیل به نمرات استانداردی به نام بهره^[۲۸۸]می شود که محاسبه آن مشابه محاسبه بهره هوشی است و دارای ‌میانگین ۱۰۰ و انحراف استاندارد ۱۵ است و از این رو تفسیر آن نیز ساده است. نمرات استاندارد بین صفر تا ۵۰ در هر یک از مقیاس های اصلی و فرعی، نشان دهنده نقایص شدید در آن مقیاس است (استنفورد و ترنر، ۱۹۹۵). این آزمون به صورت کامپیوتری اجرا و نمره گذاری می شود و در پژوهش حاضر نیز ‌به این صورت و در یک اتاق اکوستیک و با شرایط استاندارد ذکر شده در راهنمای اجرا، توسط یک متخصص روانسنجی (کارشناسی ارشد روانسنجی) برای هر آزمودنی جداگانه اجرا گردید.

 

۳-۴-۳ آزمون علائم حیاتی سیستم عصبی مرکزی^[۲۸۹] (cnsvs)

 

CNSVS یک آزمون عصب-شناختی^[۲۹۰] کامپیوتری است، که به عنوان یک آزمون غربالگری بالینی روزمره توسط گالتری و جانسون (۲۰۰۴)، ساخته شده است. در برگیرنده آزمون های حافظه کلامی و دیداری^[۲۹۱]، ضربه انگشت^[۲۹۲]، رمز گذاری اعداد^[۲۹۳]، آزمون استروپ^[۲۹۴]، آزمون تغییر توجه^[۲۹۵]، آزمون عملکرد پیوسته^[۲۹۶] و آزمون حافظه فعال^[۲۹۷] می‌باشد.اجرای این آزمون نسبتا ساده و توسط خود فرد انجام می‌گیرد و در حدود ۳۰ دقیقه طول می کشد.

 

آزمون حافظه فعال ‌به این ترتیب است که، اشکالی مختلف با رنگ های متفاوت به صورت متوالی، نشان داده می‌شوند. تکلیف آزمودنی این است که هرگاه، ۲ شکل که دارای شکل و رنگ همسان هستند، با شکلی متفاوت از هم جدا بودند یک بار کلید فاصله در کیبورد را فشار دهد. به عنوان مثال، هرگاه یک دایره قرمز ، سپس مربع آبی و مجدد دایره قرمز نشان داده شد، آزمودنی باید کلید فاصله را فشار دهد.

 

۳-۴-۳-۱ اعتبار و پایایی

 

این آزمون دارای پایایی بالایی در حدود ۶۵/. تا ۸۸/. می‌باشد (جانسون^[۲۹۸]، گوآلتیری^[۲۹۹] و بندیکت^[۳۰۰]، ۲۰۰۴).نتایج تحلیل عاملی به وسیله جانسون (۲۰۰۶)، هفت آزمون، ۶ مقیاس اصلی را نشان داده است که عبارتند از: حافظه، سرعت روانی حرکتی، زمان واکنش، انعطاف پذیری شناختی، توجه پیچیده و گوش به زنگی.

 

۳-۴-۳-۲ شیوه اجرا

 

آزمون کامپیوتری اجرا می شود و در آن آزمودنی پشت مانیتور و در اتاقی آرام می نشیند. در هنگام اجرای هر خرده آزمون، توضیح ‌در مورد نحوه انجام آن، بر روی صفحه نمایش، ارائه می‌گردد و فرد، در طی آن، تکلیف و نحوه عملکرد را یاد می‌گیرد . در پژوهش کنونی، مقیاس حافظه فعال فرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

۳-۴-۳-۳ شیوه نمره گذاری

 

نمره گذاری این آزمون بدین صورت است که، تعداد پاسخ های صحیح را از پاسخ های غلط کم کرده و سپس تبدیل به نمرات نرمال (z)، می شود. نمره کمتر از ۷۰، بسیار کم، نمره بین ۷۰ تا ۷۹، کم، نمره بین ۸۰ تا ۸۹ متوسط، نمره بین ۹۰ تا ۱۰۹ نرمال و نمره بالاتر از ۱۰۹ بالاتر از نرمال می‌باشد.

 

۳-۴-۴ مصاحبه بالینی نیمه ساختاریافته برای اختلال محور یک در DSM-IV (SCID-I):

 

مصاحبه تشخیصی مبتنی برDSM-IV (فیرست^[۳۰۱]و همکاران، ۱۹۹۶؛ ۱۳۸۹) : مصاحبه ای است که بر مبنای ملاک های تشخیصی « چهارمین طبقه بندی آماری و تشخیصی بیماری‌های روانی انجمن روانپزشکی آمریکا» (DSM-IV) و ، به منظور تشخیص اختلالات روانی، به صورت ساختار یافته طراحی شده است. هدف اجرای آن تشخیص نقص توجه / بیش فعالی در افراد می‌باشد.

 

از آنجا که اختلال نقص توجه/ بیش فعالی، با اختلالاتی نظیر اختلالات اضطرابی، خلقی، اختلالات شخصیت، (بیدرمن، ۲۰۰۵)، اختلال دو قطبی (بیدرمن،۱۹۹۶)، شخصیت ضد اجتماعی، سوء مصرف مواد و نابهنجاری های روانی (مورفی و ‌بار کلی‌، ۱۹۹۶)، اختلالات خواب، اختلالات یادگیری، اختلالات تفکر و اختلالات اضطرابی (کاپلان و سادوک، ۱۹۳۳) همراه است، هدف از اجرای این مصاحبه که توسط روانشناس صورت می‌گیرد، رد اختلالات همبود می‌باشد.

 

۳-۴-۴-۱ اعتبار و پایایی

 

تران و هاگا (۲۰۰۲، به نقل از ترن و اسمیت، ۲۰۰۴) ضریب پایایی ۶۰/۰ را به عنوان ضریب پایایی بین ارزیاب ها برای SCID گزارش کرده‌اند. در ایران نیز، شریفی و همکاران (۱۳۸۳) پس از ترجمه این مصاحبه به زبان فارسی، آن را بر روی نمونه ۲۹۹ نفری اجرا کردند. توافق تشخیص برای اکثر تشخیص های خاص و کلی، متوسط یا خوب بود (پایایی بالاتر از ۶۰/۰). توافق کلی نیز خوب گزارش شد؛ کاپای مجموع برای کل تشخیص های فعلی ۵۲/۰ و برای کل تشخیص های طول عمر ۵۵/۰ به دست آمد. نتایج پژوهش آن ها نشان داد که پایایی و قابلیت اجرای نسخه فارسی SCID قابل قبول است (حمیدپور و همکاران، ۱۳۸۹).

 

۳-۴-۵ پرسشنامه افسردگی بک

 

این آزمون در سال۱۹۶۱ توسط بک و همکاران برای ارزیابی افسردگی تحول یافت و در بین متخصصان از محبوبیت بالائی برخوردار است.

 

دامنه نمرات بین حداقل صفر تا حداکثر ۶۳ قراردارد. اما تنها در سطوح بسیار شدید افسردگی نمره های ۴۰ یا ۵۰ به دست می‌آید.به طور معمول نمره افراد افسرده از نظر بالینی و افراد ناسازگار غیر بیمار در دامنه ۱۲ تا ۴۰ قرار می‌گیرد.